In zijn boek, Gratis Geld Voor Iedereen, schrijft Rutger Bregman dat wij als rijke westerse landen zouden moeten nadenken over wat wij nu zouden kunnen doen om het leven nog aantrekkelijker te maken. Wij wonen in luilekkerland. We worden veel ouder dan voorheen, hebben veel minder kindersterfte en kunnen op elke hoek van de straat een hamburger kopen. Onze huidige tijd is de droom van elke man of vrouw uit de middeleeuwen. Maar wat zijn nu onze dromen? Hoe ziet onze Utopie eruit? Rutger Bregman geeft in dit boek stof om over na te denken, met onder anderen de twee thema’s die in dit artikel beschreven worden: het basisinkomen en een werkweek van 15 uur.
Wij leven in LUILEKKERLAND. Onze gezondheid en welvaart is er enorm vooruit gegaan in de afgelopen decennia, wat terug komt in de volgende cijfers:
Wereldwijd steeg de levensverwachting tussen 1990 en 2012 van 64 naar 70 jaar. In rijke landen stijgt de levensverwachting met 2 dagen per week!
Wereldwijd daalt de honger. Tussen 1965 en 2005 daalde het aantal mensen dat van minder dan 2000 calorieën per dag moet leven met 51%.
Kindersterfte is in dezelfde periode teruggebracht met 41% en moedersterfte is gehalveerd.
Daarentegen hebben we in de huidige tijd ANDERE PROBLEMEN dan 500 jaar geleden. We verwachten steeds meer van ieder individu. Je dient hard te werken om een baan te verdienen en als je ziek bent heb je waarschijnlijk ongezond geleefd. Voor ongelukkige mensen worden pillen voorgeschreven en het aantal mensen dat naar de psycholoog gaat stijgt.
We werken wereldwijd steeds harder, en zelfs de Nederlanders, die de kortste individuele werkweek ter wereld heeft, stijgt het aantal uren dat we werken. Tussen 1985 en 2005 steeg de gemiddelde werkweek van 43,6 uur naar 48,6 uur. Drie kwart van de Nederlanders werkt structureel over en één op de acht klampt met burn-out klachten. Dat zou in Luilekkerland toch niet mogelijk moeten zijn?
We hebben een nieuwe utopie nodig. Een visie voor de toekomst waaraan we onze acties kunnen linken. Bregman beschrijft onder anderen de volgende twee onderdelen van een mogelijke visie voor de toekomst: gratis geld voor iedereen om stres en onnodige bureaucratie weg te nemen, en focus op minder werken zodat iedereen kan doen waar hij leuk vind of goed in is.
HET BASISINKOMEN is een mogelijk onderdeel van de toekomst visie. De econoom Chales Kenny vat de conclusie van dit thema goed samen: “de belangrijkste reden dat mensen arm zijn, is dat ze niet genoeg geld hebben. Het zou dan ook geen verrassing moeten zijn dat het geven van geld een uitstekende manier is om dat probleem te verhelpen.”
Het basisinkomen kan tenminste twee problemen oplossen: Ten eerste los je in één klap een gedeelte van het armoede probleem op. Wanneer mensen moeite hebben met rondkomen kost dat veel energie. Een plotselinge rekening brengt veel stress met zich mee, en continu ermee bezig zijn of je het eind van de maand wel gaat redden neemt veel energie in beslag, of zoals Bregman dat noemt: bandbreedte. Deze stres zorgt ervoor dat mensen met een schaarste aan geld minder verstandige beslissingen nemen. Het bieden van een vast inkomen zonder regels en bureaucratie geeft rust, en daardoor zullen mensen hun tijd en energie anders kunnen inzetten en betere beslissingen nemen.Ten tweede verkleint het basis inkomen de inkomensongelijkheid, welke direct gelinkt wordt aan de hoeveelheid sociale problemen in een land. Analyses van Pickett tonen aan, dat niet het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking een indicatie is voor sociale problemen, maar de inkomensongelijkheid.
Er zijn verschillende studies die hebben aangetoond dat gratis geld geven een betere optie is dan lenen of ontwikkelingshulp. Beurzen van GiveDirectly hebben er in bepaalde gebieden voor gezorgd dat het inkomen steeg met 38%, huis- en vee-eigendom met 58% steeg, en het percentage van kinderen dat zonder voedsel zat met 42% afnam.
Andere voorbeelden van gratis geld uitdelen in Namibië leidde tot een teruggang van spijbelen van 40% naar bijna 0% en een daling in criminaliteit van 42%.
Ook in de rijkere landen is ervaring opgedaan met het gratis uitdelen van geld. In de VS zijn verschillende experimenten met het minimum inkomen gedaan in de jaren 60 en 70. Het aantal uren dat mensen werkten daalde gemiddeld met 9%, maar deze tijd werd besteed aan het vinden van een betere baan, studeren, or deelname in het huishouden. Één onderzoek toonde zelfs aan dat het minimum inkomen een hele stad gezonder maakte: het ziekenhuis bezoek in de periode van het experiment, dat 4 jaar duurde, daalde met 8,5%, een enorme kostenbesparing.
Het tweede thema dat regelmatig terugkomt in het boek van Bregman is het creëren van meer vrije tijd. Bregman stelt EEN WERKWEEK VAN 15 UUR voor als onderdeel van de nieuwe utopie. In 1855 waren het de metselaars van Melbourne die als eerste een werkdag van 8 uur invoerde, Henry Ford was in 1926 de eerste die de werkweek van 40 uur invoerde en in 1938 werd in de VS de 40-uur werkweek als eerste land ter wereld de standaard.
Door de opkomst van de machine is de inhoud van vele van onze banen aanzienlijk veranderd: in fabrieken, op het platteland, en bij ons thuis. Verwachting was, dat wanneer deze trend zich voort zou zetten, we in het jaar 2000 nog maar 14 uur per week zouden hoeven werken om het productiviteitsniveau op pijl te houden.
De trend van minder werken is echter gestopt. We zijn in 2017 ongeveer 5 keer zo rijk als in 1930, maar we zetten deze rijkdom niet meer om in meer vrije tijd. Onze maatschappij hecht meer focus aan economische groei dan aan geluk, en voor economische groei is een groei van consumptie nodig en om dat te betalen moeten mensen nog meer en harder gaan werken. Of toch niet?
Meerdere onderzoeken tonen aan dat het aantal uur dat gewerkt wordt niet evenredig in verband kan worden gebracht met de productiviteit van mensen De figuur hieronder laat de cijfers van OESO zien. Één van deze studies toonde bijvoorbeeld aan, dat tijdens een periode van 2 maanden in 1974 de staalproductie werd teruggebracht van 5 naar 3 dagen in verband met stroomtekort (een daling van 40%), de productiviteit slechts met 6% daalde.
Figure 1: GDP per gewerkt uur op basis van het aantal werkuren per jaar (BRON: OESO)
Gratis geld voor iedereen zet aan tot nadenken. Waar willen wij als samenleving naar toe? Hoe ziet onze utopie eruit? De mensen die in luilekkerland leven, zouden moeten nadenken over hoe de verworven rijkdom het best omgezet kan worden om ons land nog welvaarender te maken. Bregmans boodschap is duidelijk: we zouden ons moeten richten op het creëren van meer vrije tijd, en het delen van de rijkdom om armoede nog verder uit te roeien.
Ga verder naar:
The Art of People - D.Kerpen (samenvatting)
BRON:
Bregman, R., 2016, Gratis Geld Voor Iedereen - Over het Basisinkomen, de 15 urige werkweek en een wereld zonder grenzen, De correspondent (bestel dit boek)
