In Riding the waves of culture, (Nederlandse vertaling: Over de Grenzen van Cultuur en Management) beschrijft Fons Trompenaars 7 culturele dimensies en de effecten hiervan in een tijd van globalisatie waarin mensen van verschillende culturen met elkaar zaken doen. Cultuur beschrijft volgens Trompenaars wat producten en services betekenen voor een groep mensen, hoe problemen opgelost worden, en hoe mensen met elkaar omgaan in een organisatie. De belangrijkste bootschap uit dit boek is dat er geen optimale cultuur bestaat. Alle culturen functioneren in hun eigen systeem.
In dit artikel worden de 7 culturele dimensies beschreven, met bij elke dimensie een van de aspecten door Trompenaars beschreven.
Universalisme versus Particularisme. In westerse culturen (west Europa, USA en Canada) staat goed en slecht boven persoonlijke relaties. Wanneer een vriend van ons een voetganger aanrijdt en hij te hard rijdt, en wij zijn de enige getuigen, zijn wij in west europa in staat om tegen onze vriend te getuigen. Het was fout van hem om te hard te rijden, dus verdient hij zijn straf. Dit is de Universalistische denkwijze.
In Zuid Europa, Azië, Zuid Amerika en Rusland wordt het tegenovergestelde beleefd. Persoonlijke relaties zijn belangrijker dan wat goed of slecht is. In de gelijke situatie zouden mensen dan ook voor hun vriend op komen en wellicht zelfs liegen dat hij helemaal niet te hard gereden heeft.
Individualisme versus Collectivisme. deze denkwijze beschrijft of wij onszelf als persoon boven de groep stellen, of het belang van de groep boven onszelf. De westerse landen bevinden zich aan de individualistische kant van deze as. Theorieën als de One-Minute Manager, waarin 1 persoon snelle beslissingen neemt, zijn hier voorbeelden van. In deze cultuur staat het individu centraal en de samenleving moet zo georganiseerd zijn dat ieder zijn eigen weg kan vinden.
De Oost Europese, Zuid Amerikaanse en Aziatische landen bevinden zich aan de collective zijde van de as. Consensus in een groep is belangrijk, beslissingen worden niet door 1 persoon genomen zonder deze met hoger management af te stemmen. Het belang van de community staat voorop, en mensen kunnen zich persoonlijk ontwikkelen om de groep beter te dienen.
Neutrale versus Emotionele communicatie. Deze as beschrijft of het gebruiken van lichaamstaal, het verheffen van je stem, en het onderbreken van een ander al dan niet geaccepteerd wordt in een bepaalde cultuur. Zo wordt in Latijns Amerika en Italië veel met gebaren en volume gesproken (emotioneel), terwijl in de UK en Japan het verheffen van je stem not-done is. Daar wordt de neutrale communicatie geprefereerd.
Trompenaars beschrijft drie manieren waarop een gesprek gevoerd kan worden.
- In Anglo-Saksische culturen zijn stiltes in gesprekken bijna beangstigend. Mensen laten elkaar uitspreken maar zodra persoon 1 zijn zin heeft uitgesproken verzoekt persoon 2 gelijk in te haken.
- In Latijnse culturen wachten mensen doorgaans niet tot de ander is uitgesproken en is het gewoonlijk om elkaar te onderbreken zodra je begrepen hebt wat de ander wil zeggen.
- in Oriëntale culturen is het gebruikelijk om na elke zin een stilte te laten vallen, om zeker te zijn dat de spreker alles heeft kunnen zeggen wat hij wilde zeggen.
Specifiek (low context) versus Diffuus (high context). Deze as draait zich onder anderen om de publieke versus persoonlijke gebieden, en hoe men elkaar als het ware toegang verleend in deze gebieden. Noord Amerika is zeer specific en laagdrempelig. Wanneer je goed kunt bowlen leer je gemakkelijk andere bowlers kennen om bevriend mee te raken, maar zul je niet snel in andere secties van iemands leven uitgenodigd worden.
bij Diffuse culturen (Duitsland) is het andersom. Het is moeilijk om een relatie op te bouwen met iemand, maar zodra je door de muur bent doorgebroken wordt je toegelaten tot praktisch alle privé ruimten van iemands leven.
De Duitser zal de Amerikaan oppervlakkig vinden en zich snel als buitenstaander voelen, terwijl de Amerikaan de Duitsers zien als afstandelijk en moeilijk te leren kennen.
Status toekenning op basis van Prestatie versus Toekenning. Deze as heeft te maken met hoe mensen status toekennen aan een persoon. In een prestatiecultuur (USA) is het meer van belang wat je hebt bereikt, en in een toekenning-cultuur (meeste Aziatische landen) meer waar je vandaan komt, hoe houd je bent, en wie je familie is, zoals in een monarchie of het vroegere kastenstelsel.
Bij het zaken doen met een toekenning-cultuur is het belangrijk om oudere medewerkers naar de onderhandelingen te sturen, omdat zij niet verwachten dat een jonge vrouw het respect en de status heeft om belangrijke beslissingen te nemen.
Het sequentieel versus chronisch omgaan met tijd. In sequentiële landen (West Europa, USA) worden taken één voor één afgerond. Hoe belangrijk de persoon die binnenkomt ook is, we zullen altijd eerst ons telefoongesprek afronden voor we hem of haar aanspreken. Dit in tegenstelling tot landen aan de chronische kant van het continuum (Zuid Europa, Zuid Amerika en Azië). Zij zullen hun telefoongesprek onderbreken om de gast welkom te heten.
Voor chronische personen is het dan ook heel normaal om te laat te komen op een meeting, doordat ze een bekende zijn tegengekomen onderweg daarheen. Geen tijd vrijmaken voor je moeder of beste vriend omdat je een afspraak hebt om 9 uur is absoluut not done in deze culturen.
Het beheersen van de omgeving (intern georiënteerd) versus met de omgeving mee bewegen (extern georiënteerd). Dit verschil laat zich goed zien in verschillende sporten. Westerse Sporten (Voetbal, Rugby) gaan vooral om het meten van kracht tegen elkaar, terwijl oosterse sporten zoals Judo daarom gaan de kracht van de ander te gebruiken in je eigen voordeel.
In extern georiënteerde culturen werken pay-for-performance strategieën niet, omdat verkopers onmogelijk hun omgeving producten kunnen opdringen die ze niet werkelijk nodig hebben. In westerse intern georiënteerde culturen worden agressieve marketingcampagnes gestart om zo veel mogelijk klanten onze producten op te dringen.
De zeven dimensies van Trompenaars geven inzicht in hoe verschillende culturen met elkaar omgaan, zowel zakelijk als privé, en wat beweegredenen zouden kunnen zijn voor bepaalde gebeurtenissen. De belangrijkste bootschap van dit boek is dat we elkaar moeten respecteren in onze manier van denken en handelen, omdat elk systeem op zichzelf goed functioneert. Wanneer we zaken doen met mensen uit een andere cultuur, probeer dan open te staan voor hun denkwijze en wees bereid je aan te passen wanneer je succesvol wilt zijn.
Ga verder naar:
Diagnosing and Changing Organizational Culture - K.S.Cameron & R.E.Quinn (samenvatting)
BRON:
Trompenaars, F., 1993, Riding the Waves of Culture - Understanding diversity in Global Business, London: Irwin Professional Publishing, (bestel dit boek)
