In De Kunst van Kaizen beschrijft Robert Mauer de kracht van Kaizen in persoonlijke sfeer. Continu kleine- en eenvoudige verbeteringen aanbrengen, de kracht van het Toyota Productie Systeem, is behalve in productieomgevingen ook bruikbaar om persoonlijke verbeterdoelstellingen te halen. Mauer beschrijft waarom kleine stappen de methode zijn om verandering aan te brengen in menselijk handelen. Daarnaast beschrijft hij zes technieken om de kaizen techniek toe te passen: stel eenvoudige vragen (1), Denk eenvoudige gedachten (2), voer simpele acties uit (3), los kleine problemen op (4), geef jezelf kleine beloningen (5) en herken kleine momenten (6).
In de introductie beschrijft Mauer WAAROM KLEINE STAPPEN de beste methode zijn om verandering aan te brengen in routines. Dit heeft te maken met de opbouw van onze hersenen. De hersenen bestaan uit tenminste drie gedeelten: de hersenstam, de middenhersenen en de cortex. De hersenstam is als het ware de automatische piloot van ons lichaam voor functies als ademhalen en slapen. De middenhersenen (met de amygdala) zorgt voor ons overlevingsinstinct; het vecht of vlucht gedrag. Het derde niveau van reageren is de cortex, die ons creatieve vermogen bevat. De drie gedeelten hebben een verschillende reactietijd. Zo zal de automatische piloot het snelst reageren op prikkels, daarna de middenhersenen en als derde pas de cortex. Onze creativiteit (cortex) kan hierdoor pas worden aangesproken als de verandering geen vluchtgedrag meer oproept in de middenhersenen. Door steeds kleine eenvoudige veranderingen aan te brengen kan het vluchtgedrag omzeild worden welke succes en creativiteit van mensen blokkeert.
In de volgende hoofstukken van het boek worden de zes strategieën van Kaizen beschreven. STEL EENVOUDIGE VRAGEN is de eerste strategie. Onze hersenen houden van vragen om creativiteit te kanaliseren. Als voorbeeld beschrijft Mauer het laten zien van een plaatje met een hond erop aan een peuter. Enkel benoemen “dit is een hond” roept nauwelijks reactie bij de peuter op, maar het stellen van de vraag: “wat is dit nou?” en het beantwoorden van die vraag, “Dit is een hond!”, roept verbazing en grote ogen op bij de peuter. Het stellen van vragen helpt uiteindelijk om angst (en daarmee vluchtgedrag) te overwinnen. Wees bij de vragen niet te ongeduldig met het verkrijgen van antwoorden. Het creatieve antwoord borrelt meestal vanzelf op na een paar dagen, of na het spreekwoordelijke nachtje erover slapen!
Een tweede strategie om de angst en vluchtgedrag te overwinnen is het DENKEN VAN EENVOUDIGE GEDACHTEN, ook wel visualiseren genoemd. Door moeilijke situaties voor jezelf van te voren te overdenken en te bepalen wat de beste manier is om te reageren, voorkom je de vluchtreactie als de situatie zich onverwachts voordoet. Veel mensen geven het stoppen met snoepen of roken op doordat ze in een moeilijke situatie niet snel de juiste beslissing weten te nemen omdat de situatie “nieuw” voor hen is. ook als mensen moe zijn, zijn ze sneller geneigd om oude gebaande wegen te kiezen in plaats van de nieuwe. Door in gedachten de juiste actie of reactie te oefenen, komt de situatie in realiteit niet meer als nieuw en beangstigend over.
De derde strategie om Kaizen uit te voeren is het UITVOEREN VAN KLEINE ACTIES, wederom om vluchtgedrag te omzeilen. Mauer beschrijft het starten aan het behalen van persoonlijke doelen door te starten met 1 minuut per dag, waardoor de hersenen stoppen met verzetten. Voorbeelden van Mauer zijn patiënten zijn: het beginnen met sporten door 1 minuut te bewegen voor de televisie (1), het elke dag 1 minuut stil staan op de home trainer (2) en het elke dag 1 minuut eerder naar bed gaan. Na een paar dagen wordt de nieuwe handeling zo vanzelfsprekend dat mensen geneigd zijn om de actie door te zetten naar meerdere minuten.
De vierde strategie van Kaizen is het OPLOSSEN VAN KLEINE PROBLEMEN. Begin niet met opruimen als de laatste druppel de emmer heeft doen overlopen, maar oefen met het herkennen en handelen van de eerste druppels. Kleine irritaties leiden op de lange termijn altijd tot grotere irritaties en daarmee grotere problemen. Een quote van Tao Te Ching die bij deze strategie past is: “Biedt het hoofd aan het moeilijke als het nog makkelijk is en bereik daarmee het grote doel door middel van een reeks kleine handelingen.”
Het GEVEN VAN EEN KLEINE BELONING kan ook motiveren om het nieuwe gedrag door te zetten. De beste beloningen kosten niets (complimenten of tijd aan een hobby besteden), passen bij het doel (chocolade als beloning voor gezond eten is tegenstrijdig) en de persoon die de doelstelling stelt (sommige mensen vinden ‘veel complimenten’ betuttelend). In de privé sfeer kan een partner helpen met het belonen van goed gedrag, door bijvoorbeeld een huishoudelijke taak over te nemen of de ander 10 minuten tijd voor zichzelf te geven door iets met de kinderen te gaan doen.
De zesde Kaizen strategie is het HERKENNEN VAN KLEINE MOMENTEN. Het zijn de kleine momenten die het hem doen in het leven. Voor uitvoering van deze strategie beschrijft Mauer twee aanbevelingen: Leef in het nu (1) en let op kleine gebaren (2). “welke belangrijke taak biedt dit leven dan het nut of plezier van elk moment te beleven?” aldus Mauer. Wederom vormen kinderen het voorbeeld van leven in het nu. Zij spelen en leren/groeien in het moment, zonder zich zorgen te maken over de toekomst of spijt te hebben van het verleden. De kleine positieve gebaren zijn de basis voor elke relatie tussen twee mensen. Uit een onderzoek in de VS kon met 93% nauwkeurig worden voorspeld of een paar na 4 jaar nog bij elkaar zou zijn of niet, door te kijken naar kleine gebaren als het neerleggen van de krant of afstandsbediening als de partner thuis komt (1), het opnemen van de telefoon met een rustige vriendelijke stem - ook al komt het belletje ongelegen- (2) en vragen naar andermans gebeurtenissen van die dag (3).
De zes strategieën van Kaizen zijn gefocust op het continu zetten van kleine stappen om een vluchtreactie op verandering in onze hersenen te voorkomen. Deze strategieën werken thuis en op het werk. Wat mij betreft begint iedereen morgen direct met het stellen van kleine vragen, aan zichzelf een aan anderen!
Ga verder naar:
